İlk Örnekleri
Asya’dan çıkıp Anadolu’ya göç eden Türkler yepyeni bir ortama girdiler. Göçer durumdan yerleşik döneme geçtiler. Din, dil, çevre, iklim ve kültür farklılıklarına rağmen kendilerini tanıtmak ve kabul ettirmek durumunda idiler.
Ahilik teşkilatı esnaf-sanatkarlar arasındaki birlik ve beraberliği tesis etmenin yanında, ticaret ahlakına uygun çıkar, kalfa ve usta yetiştiren icazet veren bir kurumdur. Herhangi bir sanata çırak olarak başlayan kişi kalfa ve usta olabilmek için bu heyetten icazet almış, törenle şet kuşanarak kademe yükseltmiştir.
Toplumdaki yeri
Standart mal üretmeyen, müşterilerine iyi davranmayan esnaflara çeşitli cezalar verilmiştir. Suçların tekerrürü halinde meslekte men cezaları bile uygulanmıştır. Günümüzde ise ahilik ve lonca teşkilatlarının görevini Yaran Meclisleri üstlenmiştir.
Yaran, kardeş, dost, arkadaş demektir. Mana olarak Türk örf adet ve geleneklerinin İslam ahlak ve fazileti ile bütünleşerek sevgi, kardeşlik, birlik ve beraberlik içerisinde yaşatılan milli kültür mirasımız, ilim ve irfan yuvası, edep ve terbiye ocağıdır.
Yapısı
Yaren meclisi 24 Oğuz boyunu temsilen kurulmuştur. Bir büyük başağa, bir küçük başağa ve 22 Yaran’dan oluşmaktadır.
Büyük baş ağa; ahi baba vekilini ve hanlar hanını;
Küçük baş ağa; Esnaf kahyasını, yaran reisi ise yiğit başını temsil eder.
Bir de yarenin hizmetini yerine getiren yaran çavuşu vardır. Yaren değildir. Ama bu mecliste yarandan ayrı tutulmaz.
Yaren Ocağı
Yaran ocakları her yıl aralık ayı itibari ile yakılmaya başlanır. 12 haftadan ibarettir. Her hafta cumartesi günü 2 yaran, yaran ocağında misafirlerini ağırlar ve yakılan yaran ocağının masrafını üstlenir.
